به نقل از «ایسنا»

نگاهی به تلسکوپی که قرار است جهان تاریک را رمزگشایی کند

تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۲۳۴۷۹

«ماموریت اقلیدس» که قرار است به زودی پرتاب شود، یک تلسکوپ را برای کاوش در مورد ماهیت فیزیکی ماده تاریک و انرژی تاریک، بر فراز جو بالای زمین خواهد فرستاد.

به گزارش ایسنا و به نقل از فوربس، رمز و راز جهان تاریک ما برای نزدیک به یک قرن، نظریه‌پردازان و ستاره‌شناسان را به شگفتی واداشته است. باید با این حقیقت روبه‌رو شویم که حتی با بهترین تلسکوپ‌ها نیز آنچه در آسمان شب قابل مشاهده است، تنها بخش کوچکی از جهان را آن گونه که ما درک می‌کنیم، نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

ماده تاریک که حدود ۲۰ درصد کیهان را تشکیل می‌دهد، نه نور را انتشار می‌دهد و نه آن را جذب می‌کند اما از نظر گرانشی ماده معمولی را جذب می‌کند. انرژی تاریک که مسئول شتاب غیر قابل توضیح جهان در حال گسترش ما است، ۷۶ درصد از کیهان را تشکیل می‌دهد. ماده معمولی، کمتر از چهار درصد کیهان شناخته‌ شده را تشکیل می‌دهد.

امید می‌رود که به زودی چیزهای بیشتری را در مورد این قلمرو تاریک بدانیم.

پرتاب «ماموریت اقلیدس»(Euclid Mission) متعلق به «آژانس فضایی اروپا»(ESA) در ماه آینده که به آشکارسازهای فروسرخ ارائه شده توسط ناسا مجهز شده است، احتمالا سرنخ‌های جدیدی را در مورد ماهیت فیزیکی ماده تاریک و انرژی تاریک ارائه خواهد داد. هیچ‌کس انتظار ندارد که مأموریت این تلسکوپ ۱.۲ متری به همه چیز پاسخ دهد اما احتمالا می‌تواند داده‌های جدید زیادی را به نظریه‌پردازان ارائه کند.

چرا اقلیدس یک تلسکوپ ویژه است؟

آژانس فضایی اروپا می‌گوید که اقلیدس، ساختاری را در مقیاس بزرگ در طول زمان کیهانی ۱۰ میلیارد سال گذشته ترسیم خواهد کرد. آژانس می‌گوید که اقلیدس در این فرآیند، ۱.۵ میلیارد کهکشان را با وضوح مشابه وضوح «تلسکوپ فضایی هابل» به تصویر می‌کشد و در عین حال، داده‌های طیف‌سنجی پدیده «انتقال به سرخ» حدود ۵۰ میلیون کهکشان را می‌گیرد.

«جیسون رودز»(Jason Rhodes)، کیهان‌شناس رصدی «آزمایشگاه پیش‌رانش جت»(JPL) ناسا و سرپرست علمی اقلیدس گفت: این تلسکوپ دو نوع تجهیزات علمی دارد که یکی از نور مرئی و دیگری از نور فروسرخ استفاده می‌کند. یک عنصر نوری به نام «دیکروییک»(Dichroic) وجود دارد که نور ورودی را به اجزای مرئی و فروسرخ تقسیم می‌کند و آن اجزا را به تجهیزات مناسب می‌فرستد. هر دو بخش دارای دوربین‌هایی با تعداد زیادی پیکسل هستند و هر دو می‌توانند به طور هم‌زمان آسمان را رصد کنند و به جمع‌آوری داده‌ها بپردازند.

با فرض پرتاب عادی اقلیدس در ماه ژوئیه، این ماموریت علمی شش ساله در دسامبر امسال از موقعیت گرانشی «نقطه لاگرانژ ۲»(L۲) آغاز خواهد شد. اقلیدس در ماموریت خود، ۱۵ هزار درجه مربع از آسمان را پوشش خواهد داد و یک اطلس بسیار بزرگ با وضوح بالا را در طول موج‌های مرئی و مادون قرمز نزدیک تولید خواهد کرد.

بزرگ‌ترین چالش فنی پیش روی اقلیدس چیست؟

رودز معتقد است که پژوهش‌های پیرامون انرژی تاریک، ماهیت آماری دارند. او می‌گوید اگر حتی یک تغییر سیستماتیک جزئی وجود داشته باشد، می‌تواند به سوگیری نتایج منجر شود. وی افزود: این همان چیزی است که ما را بر آن داشت تا بخواهیم از یک تلسکوپ فضایی بر فراز جو زمین برای این اندازه‌گیری‌ها استفاده کنیم.

اقلیدس ابتدا نحوه تاثیر ماده تاریک را بر کهکشان‌ها اندازه‌ می‌گیرد و سپس، از این اندازه‌گیری‌ها برای توصیف بهتر انرژی تاریک استفاده می‌کند.

«هانس وینثر»(Hans Winther)، فیزیک‌دان نظری «دانشگاه اسلو»(University of Oslo) گفت: ما با مطالعه ساختار کیهان در مقیاس بزرگ تلاش می‌کنیم تا بفهمیم انرژی تاریک چیست. وقتی شکل‌گیری ساختار را مطالعه می‌کنید، اساسا فقط دو موضوع وجود دارد که به آنها اهمیت می‌دهید. آن دو موضوع، گرانش و و انبساط جهان هستی هستند.

«دیوید موتا»(David Mota)، فیزیک‌دان نظری دانشگاه اسلو و یکی از اعضای گروه علمی اقلیدس گفت: بین مقداری که از فیزیک ذرات محاسبه می‌کنیم و مقداری که به صورت نجومی مشاهده می‌کنیم، اختلاف زیادی وجود دارد. وقتی محاسبات را انجام می‌دهید، این انرژی در خلاء تا ۱۲۰ برابر بیشتر از مقداری است که از مشاهدات اندازه‌گیری شده‌اند.

بزرگترین راز

رودز گفت: تمرکز من روی انرژی تاریک قرار دارد زیرا ما حتی کمتر از ماده تاریک در مورد آن می‌دانیم؛ در صورتی که این یک بخش بزرگتر از جهان است.

وی افزود: اما در آینده، انرژی تاریک غالب خواهد شد و ماده تاریک یک بخش بسیار کوچک‌تر خواهد بود. ماهیت انرژی تاریک، سرنوشت جهان را نیز تعیین خواهد کرد.

موتا از این هم فراتر رفت و ادعا کرد همه نظریه‌هایی که برای تعریف کردن کیهان به گونه‌ قابل درک استفاده می‌شوند، احتمالا نادرست هستند.

وی افزود: من امیدوارم که یک میلیون سال بعد، نوع بشر بتواند به گونه‌ای تکامل یابد که نوع متفاوتی از نظریه‌های ریاضی و فیزیکی را بپذیرد اما در این مرحله، ما هنوز در حال برداشتن گام‌های کودکانه هستیم.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: ماده تاریک انرژی تاریک هوش مصنوعی شرکت های دانش بنیان معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري جهاد دانشگاهی مهار تورم و رشد تولید دانشگاه های علوم پزشکی دنیای هوش مصنوعی مرکز سنجش آموزش پزشکی هوش مصنوعی شرکت های دانش بنیان معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري جهاد دانشگاهی انرژی تاریک ماده تاریک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۲۳۴۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تلسکوپ فضایی هابل به زندگی برگشت

دو تلسکوپ فضایی هابل و تس ناسا در روز ۲۳ آوریل دچار مشکل شده و فعالیت خو را متوقف کردند. اکنون در حالی که هابل دوباره فعالیت خود را از سر گرفته، تلسکوپ فضایی تس (TESS) هنوز در حالت ایمن باقی مانده است.

به گزارش ایسنا، روز دوشنبه (۲۹ آوریل)، ناسا تلسکوپ فضایی هابل را به حالت عملکرد کامل بازگرداند. این در حالی بود که این فضاپیما یک هفته را در حالت ایمن سپری کرده بود و اکنون به فعالیت‌های علمی خود بازگشته است. با این حال، حال و هوای جشن تا حدودی تضعیف شد، زیرا شکارچی سیاره‌های فراخورشیدی ناسا، ماهواره بررسی سیارات فراخورشیدی یا به اختصار تس (TESS)، در بلاتکلیفی باقی مانده است.

به نقل از اسپیس، از قضا، تس نیز جمع‌آوری داده‌های علمی را در روز ۲۳ آوریل متوقف کرده بود. دقیقا همان روزی که تلسکوپ هابل در حالت ایمن قرار گرفت. عملیات این تلسکوپ به دلیل نقص یکی از سه ژیروسکوپ آن متوقف شد که تلسکوپ فضایی از آن برای جهت‌گیری استفاده می‌کند و این در حالی است که دلیل عدم کارکرد ژیروسکوپ اولی هنوز نامشخص است.

مهندسان ناسا در حال آماده شدن برای بهره‌برداری از هابل بودند تا فقط با یک ژیروسکوپ به کاوش خود ادامه دهد، اما ناسا در روز سه‌شنبه (۳۰ آوریل) بیان کرد که مشکل حل شده و هابل با سه ژیروسکوپ به کار خود بازگشته است. ناسا می‌گوید که همه‌ ابزارهای هابل فعال هستند و این تلسکوپ رصدهای علمی خود را از سر گرفته است. این تلسکوپ در سال ۱۹۹۰ به فضا پرتاب شد و ۳۴ سال است که کیهان را رصد می‌کند.

این ژیروسکوپ خاص در گذشته نیز باعث ایجاد مشکل برای هابل شده بود و خوانش‌های معیوبی را به زمین ارسال کرده بود که باعث ایجاد نیاز به خاموش کردن آن در ماه نوامبر سال ۲۰۲۳ شد.

از سوی دیگر، ناسا گفته است که توقف کار تس هنوز کمی مرموز است. این آژانس اعلام کرد که تیم تس در حال حاضر در حال بررسی علت اصلی خاموش شدن آن هستند و در حال کار بر روی راهی برای بازگرداندن تس به وضعیت عملیاتی کامل می‌گردند.

علاوه بر این، ناسا همچنین به بررسی علت یک بروز مشکل جداگانه که این شکارچی سیارات فراخورشیدی را در اوایل ماه گذشته غیرفعال کرده بود، می‌پردازد. در روز هشتم آوریل این کاوشگر غیرفعال شد، اما پس از آن نقص در روز ۱۷ آوریل فعالیت خود را از سر گرفت و دوباره ۶ روز بعد به حالت ایمن رفت. آژانس فضایی می‌گوید که هدف از تحقیقات این است که بفهمیم آیا این دو مشکل به هم مرتبط هستند یا خیر.

تس ماموریت اولیه خود را در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۰ تکمیل کرد و اولین ماموریت توسعه یافته خود را در ماه سپتامبر سال ۲۰۲۲ به پایان رساند.

هر دو تلسکوپ فضایی هابل و تس اخیرا سالگرد آغاز به کار خود را جشن گرفته‌اند.

در روز ۱۸ آوریل سال ۲۰۲۴، تس ششمین سالگرد پرتاب شدن بر فراز موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس از پایگاه کیپ کاناورال به فضا را جشن گرفت. در روز ۲۴ آوریل ۲۰۲۴، نیز هابل ۳۴ اُمین سال در فضا را جشن گرفت. این تلسکوپ فضایی در سال ۱۹۹۰ به عنوان بخشی از ماموریت STS-۳۱ شاتل فضایی دیسکاوری از مرکز فضایی کندی به فضا پرتاب شد.

انتهای پیام